Słownik przydatnych terminów


  • awifauna (ornitofauna)

  • ogół gatunków ptaków zamieszkujących określony obszar geograficzny, rodzaj środowiska lub żyjących w określonym okresie geologicznym.
  • biotop

  • obszar zamieszkany przez organizmy o tych samych lub bardzo zbliżonych wymaganiach życiowych.
  • endemit

  • gatunek endemiczny unikalny dla danego miejsca albo regionu, występujący na ograniczonym obszarze, nigdzie indziej nie występujący naturalnie.
  • gniazdowniki

  • określenie gatunku ptaków, których pisklęta są po wykluciu niedołężne i wymagają opieki rodziców, w związku z czym dłuższy czas spędzają w gnieździe. Gniazdowniki najczęściej wykluwają się nagie (bez upierzenia) i ślepe, czasami są pokryte rzadkim puchem. Nie potrafią same zdobywać pożywienia i są całkowicie uzależnione od pomocy dorosłych ptaków, które je ogrzewają i karmią.
  • lęg

  • pojedyncze wydanie na świat potomstwa u ptaków.W czasi e jednego roku różne gatunki ptaków mogą mieć więcej niż jeden lęg.
  • mimetyzm, mimezja

  • (od grec. mimetés - naśladowca) W biologii mimetyzm to upodabnianie się niektórych gatunków zwierząt kształtem, barwą lub deseniem na powierzchni ciała do otaczającego środowiska, a także upodabnianie się roślin do otoczenia - stanowiące formę przystosowania się tych gatunków. Upodabnianie się barwą to homochromia, a kształtem lub deseniem - homomorfia. Pojęcie mimetyzm należy rozumieć w szerszym zakresie niż mimikra, gdyż obejmuje nie tylko przystosowanie ochronne (w celu ukrycia się przed drapieżnikiem lub jego odstraszenia) lecz również maskowanie, kamuflowanie drapieżników czatujących na potencjalne ofiary.
  • ptaki - osiadłe

  • to te, które przez cały rok przebywają w swoich terytoriach, gdzie się gnieżdżą, wyprowadzają lęgi i zimują. W związku z koniecznością zdobywania pożywienia niekiedy odbywają w okresie jesienno-zimowym lokalne wędrówki, po czym powracają na swe lęgowiska. ptaki
  • ptaki - wędrowne

  • wiosną i jesienią odbywają wędrówki pomiędzy lęgowiskami a zimowiskami. Przyczyną migracji jest niedostępność pokarmu w okresie zimowym. Ptaki mogą wędrować na krótkich dystansach, np. z północnej do zachodniej Europy (m.in. skowronek, czajka, rudzik) lub na długich dystansach, np. z Europy do Afryki (m.in. bocian biały, jaskółki, jerzyk, wilga).
  • ptaki - koczujące

  • w okresie zimowym przemieszczają się do obszarów z większą ilością pokarmu, koczując w danym miejscu do czasu wyczerpania zasobów pokarmowych, a potem lecąc dalej. Wędrówki takie często odbywane są w stadach i nie mają określonego kierunku.
  • ptaki - lęgowe

  • przylatują na wiosnę w celu odbycia lęgów, a jesienią odlatują na zimowiska.
  • ptaki - przelotne

  • to te, które przez dany obszar przelatują podczas wiosennych lub jesiennych wędrówek, niekiedy zatrzymując się na krótko by żerować.
  • ptaki - zimujące

  • na dany obszar przylatują jesienią, a wiosną odlatują z powrotem na lęgowiska. Dla Polski są to np. myszołów włochaty, gęś zbożowa, jer, czeczotka. Wiele gatunków ptaków w okresie zimowym może występować bardziej licznie, jak np. gawron, czyżyk, gil - są to ptaki lęgowe w Polsce, ale zimą przylatują dodatkowo liczne osobniki z północy czy wschodu Europy.
  • ptaki - zalatujące

  • pojawiają się na danym obszarze sporadycznie. Dla Polski są to np. warzęcha, mewa blada, zaroślówka.
  • ptaki - przypadkowo zalatujące

  • gatunki ptaków, które zalatują na dany obszar wyjątkowo i nielicznie, zagnane burzami, wiatrami lub zabłąkane. Dla Polski są to np. żuraw stepowy, nurzyk polarny, jerzyk alpejski.
  • okres godowy

  • toki, łączenie się w pary, budowa gniazda Ornitogamia – jest jednym z zoogamicznych sposobów zapylania i oznacza zapylanie kwiatów przez ptaki
  • ornitogamia

  • jest jednym ze sposobów zapylania i oznacza zapylanie kwiatów przez ptaki
  • ornitologia

  • dział zoologii zajmujący się ptakami (Aves). Domeną zainteresowania ornitologów jest przede wszystkim biologia ptaków, ale także ich zwyczaje, trasy przelotów, gniazdowanie, życie społeczne, obserwacja w terenie itp.
  • rewir - terytoria osobnicze

  • Powierzchnia zasiedlana przez ptaka lub grupę , stale (lub okresowo) - w miarę swoich możliwości broniona przed intruzami .
  • toki

  • zaloty ptaków.
  • wypluwka

  • zlepek niestrawionych części pokarmu, np. kości, sierść, pancerzyki owadów, wydalany ruchami wymiotnymi przez otwór gębowy, przez wiele gatunków ptaków, takich jak sowy, ptaki szponiaste czy mewy. Powstaje w żołądku mięśniowym ptaka. Na ich podstawie można określić skład pokarmu ptaka.
  • zagniazdownik

  • określenie gatunku ptaków, których pisklęta bardzo szybko po wykluciu z jaja są zdolne do samodzielnego życia i nie przebywają w gnieździe. Są one pokryte gęstym puchem, sprawnie chodzą, biegają (niektóre także pływają), potrafią utrzymać stałą temperaturę ciała. Opuszczają gniazdo w trakcie pierwszego dnia od wyklucia i samodzielnie zbierają pokarm (wskazywany przez rodziców). Samice przez pewien czas prowadzą je, chronią przed napastnikami i ogrzewają pod skrzydłami. Typowymi zagniazdownikami są: kaczki, gęsi, łabędzie.

Źródło danych pl.wikipedia.org.




Ryszard Danielecki